Nadir oluşu ve güzel görünmesi nedeniyle mavi, yeşil ve diğer tonlardaki göz renklerini kahverengi gözlere göre daha çok beğeniriz. Ancak aslında hepimizin göz rengi kahverengi.

Göz Rengi Nasıl Oluşur?

Bir kişinin göz rengi, gözün merkezindeki (gözbebeği) küçük kara deliği çevreleyen ve göze ne kadar ışığın girebileceğini kontrol etmeye yardımcı olan iris adı verilen bir yapının pigmentasyonundan kaynaklanır. İrisin rengi, çok açık maviden koyu kahverengiye kadar değişir. Çoğu zaman göz rengi mavi, yeşil/ela veya kahverengi olarak sınıflandırılır. Kahverengi dünya çapında en sık görülen göz rengidir. Göz rengi, bir kişinin genlerindeki varyasyonlarla belirlenir. Bu genlerin çoğu da, melanin adı verilen bir pigmentin üretimi, taşınması veya depolanmasıyla ilgilidir. Kişinin göz rengini, irisin ön katmanlarındaki melanin miktarı ve kalitesi belirler. Kahverengi gözlü insanların irisinde çok miktarda melanin bulunurken, mavi gözlü insanlarda bu pigment çok daha azdır. Herkesin gözünün irisinde melanin vardır. Kişinin sahip olduğu göz rengini de bu melanin miktarı belirler. Melanin, cilt, ten, saç ve göz rengini belirleyen kimyasaldır. Melanin koyu kahverengi renktedir ve konsantrasyonu arttıkça rengi daha da koyulaşır. Bunun nedeni, konsantrasyonuna bağlı olarak melaninin ışığı emme kabiliyetinin artmasıdır.

Göz Rengimizin Arka Planındaki Fizik

Bir kişinin kahverengi gözleri varsa, irisinin hem alt hem de üst katmanlarında bol miktarda melanin bulunması muhtemeldir. Ancak mavi gözlü insanların irislerinin üst tabakasında ise çok az melanin vardır veya hiç yoktur. Bu kişilerin göz rengini mavi olarak algılamamızın nedeni, denizi veya gökyüzünü mavi algılamamız ile aynıdır. Yeşil veya ela gözlü kişilerde irisin katmanlarından biri veya her ikisi açık kahverengi pigment içerir. Açık kahverengi pigment, mavi ışıkla etkileşir ve göz yeşil veya benekli görünebilir. Birçok insanın iris renginde farklılıklar vardır, genellikle bir renk göz bebeğine yakın ve diğeri kenardadır. Bu varyasyon, irisin farklı kısımlarında farklı miktarlarda pigment bulunduğunda meydana gelir.

İşin arka planında da fizik kanunları rol oynar. Bu durum Rayleigh saçılımı ile açıklanır. Güneş’ten gelen beyaz ışık Dünya atmosferinde yol alırken birçok parçacıkla çarpışır. Oluşan saçılmanın miktarı ışığın dalga boyuna bağlı olarak değişir. Dalga boyu kısaldıkça saçılmanın miktarı artar. Bunun sonucunda, kısa dalga boylu mavi ışık, uzun dalga boylu kırmızı ışığa göre daha büyük oranda saçılır. İşte bu olay gökyüzünün ve gözlerinizin neden mavi gözüktüğünü açıklar.

Göz Rengi Çoğu Zaman Sabit Değildir

Bebekler doğduklarında, melaninleri henüz oluşmaya devam ettiği için gözleri genelde mavi renk olarak görülür. Göz renkleri daha sonra melanin miktarı geliştikçe koyulaşabilir. Mavi ve yeşil/ela gözler rengini gelen ve geri yansıyan ışıktan aldığından, aydınlatma koşullarına bağlı olarak farklı renkler olarak da görünebilirler. Bebekler doğduklarında irislerinde genellikle fazla pigment olmaz. Bu yüzden gözleri daha çok mavi gibi görünür. Ancak zaman içinde, genellikler doğumdan birkaç ay sonra gözlerde giderek daha çok pigment birikmeye başlar. Bu nedenle de mavi gözler giderek daha koyu renk alır ya da kahverengiye döner. Çoğu çocuk için göz rengi ilk yıldan sonra sabit hale gelir. Ancak bazı çocuklar için renk birkaç yıl daha değişmeye devam edecektir.

Nisan 2023