Polaroid daimi gelişim tutkusuyla, düşerken yeniden ayağa kalkan ve sanatı teknolojiyle harmanlayan bir fotoğraf devrimi olmanın çok daha ötesine geçmiştir.
Temelleri 1937 yılında Amerikalı bilim insanı Edwin Land tarafından atılan Polaroid, 85 yılı aşkın süredir teknolojinin, yeniliğin, sanatın ve fotoğrafın kesiştiği bir noktada varlığını sürdürüyor. Dahi bilim insanı ve girişimci Edwin Land’e 1944 yılında ailesiyle çıktığı bir tatilde üç yaşındaki kızı çekilen fotoğraflarını neden o anda göremediğini sordu. Bu masum soru, Land’in zihninde büyük bir değişimin fitilini ateşledi. O çocuksu merak, yıllar içinde fotoğrafçılık dünyasının dinamiklerini tamamen değiştiren bir buluşa dönüştü. İlk anında fotoğraf baskısı yapan kamera olan Polaroid Land Model 95, 1948’de, yani o sorudan dört yıl sonra piyasaya sürüldü. Pozitif ve negatif olmak üzere iki ayrı film ruloya sahip bu yenilikçi kamera, fotoğrafın cihazın içinde kendiliğinden basılmasını sağlıyordu. Fotoğrafçılığın bile bir lüks olduğu bir dönemde, görüntüye anında ulaşma fikri adeta devrimdi. Harvard Üniversitesi Fizik Bölümü mezunu olan ve laboratuvarına tutkuyla bağlı Edwin Land’in adına kayıtlı 535 patentten, ölümüne yakın dönemde yıllık 3 milyar doları aşan gelirlere; oradan iflas başvurusuna ve yeniden ayağa kalkışına kadar Polaroid’in marka yolculuğu tam anlamıyla inişli çıkışlı ve heyecan dolu bir serüveni kapsıyor.
Polaroid’in İlk Yılları
Polaroid’in geçmişi, 1909 doğumlu Edwin Land’in ilk anında baskı yapan kamerayı piyasaya sürdüğü 1948 yılından da öncesine dayanıyor. İkinci Dünya Savaşı sırasında şirket, üç boyutlu görüntüleme teknolojileri üzerine çalıştı. Ordu ve donanma bu teknolojiyi şifreli fotoğraflar için kullanmak istedi. Böylece Edwin Land’in polarize filtresi ilk kez fotoğrafçılıkla buluşmuş oldu. Savaş sona erdiğinde bu teknoloji askeri keşif için artık gerekli olmasa da 3D filmler için biçilmiş kaftandı. Land, bu deneyimden sonra fotoğraf teknolojisini ticari kullanım için geliştirmeye daha fazla odaklandı. Yıllar süren denemelerin ardından, Harvard Üniversitesi’nden Fizik Profesörü George Wheelwright ile birlikte kamera üretimini ticarileştirmeyi başardılar. 1934 yılında, fotoğrafçılıkta farklı efektler yaratmak için kullanılan Polaroid Işık Polarize Filtrelerini Eastman Kodak şirketi için geliştirdiler. İlk etapta sadece 60 adet üretilen bu kameraların talebi o kadar yüksekti ki, tüm üniteler ve filmler bir günde tükendi. Polaroid bu sayede yalnızca bir üretici olarak değil, aynı zamanda bir ürün inovasyon markası olarak da adını duyurdu.
Polaroid Projesi: Teknoloji ve Sanatın Kesişimi
Fotoğraf bir sanattır ve Edwin Land bu düşünceyi her zaman kalbine yakın tuttu. 1960’larda şirket, ürünlerini test etmeleri için David Hockney, Ansel Adams ve Andy Warhol gibi üç önemli sanatçıyı davet etti. Ancak Edwin Land, sanatçıları diledikleri konuları fotoğraflamada özgür bıraksa da ortaya çıkan tüm baskıları Polaroid Koleksiyon Komitesi’yle paylaşma koşulunu sundu. 70’ler ve 80’ler boyunca bu Uluslararası Polaroid Koleksiyonu, dünya çapında pek çok sanatçının film ve kamera desteği almak için başvurmasıyla genişledi. Bu süreç, ağızdan ağıza yayılan bir ün ve organik bir marka bilinirliği sağladı. 2018 yılında Hamburg’daki bir müzede “Polaroid Project” adıyla sergilenen bu koleksiyon, sadece kamera ve filmle çekilmiş fotoğrafları değil, aynı zamanda bu teknolojiyi mümkün kılan Polaroid’in efsanevi yolculuğunu da gözler önüne serdi. Tam bir görsel anlatı olan koleksiyon, bugün Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nün bir parçası olan Mit Müzesi’nde sergilenmeye ediyor. Koleksiyon, 175 sanatçının 250 orijinal eserini içeriyor ve sanat ile teknolojinin buluşma noktalarına ışık tutmayı sürdürüyor.
Yeniden Doğuş
Şipşak fotoğraf makinelerinin muazzam başarısına rağmen Edwin Land’in Polavision şipşak film sistemi Polaroid için beklediği ticari başarıyı getirmedi ve Land 27 Temmuz 1982’de Polaroid Yönetim Kurulu Başkanlığından istifa ederek, emekliye ayrıldı. Polaroid’in en büyük rakibi Kodak dijital kamera piyasasına 1975 yılında girdi. Aslında o dönemde Polaroid de dijital kamera prototipine sahipti ama bu teknolojinin henüz tüketici tarafından kabul görmeyeceğini düşünerek adım atmadı. İlk başta bu strateji işe yaradı çünkü dijital dönüşüm zaman aldı. Ancak 90’larda dijital kameralar hızla yaygınlaştı ve Kodak öne geçti. Polaroid ise kendi dijital kamerasını piyasaya sürmeyi reddetti, tüketici talepleriyle uyuşmayan ürün stratejisi nedeniyle ciddi düzeyde borçlandı ve nihayetinde 2001 yılında iflas başvurusunda bulundu. 2008 yılında da analog film üretimini durdurdu.
Polaroid film üretimini durdurduğunda Fujifilm pazarda hakimiyet kurmuştu ve Polaroid çağı sona ermiş gibi görünüyordu. Ancak sürpriz bir şekilde bu sona izin verilmedi. 2008 yılında, birkaç tutkulu fotoğraf meraklısı Hollanda’daki son Polaroid film fabrikasını kurtararak Impossible Project’i başlattı. Makinalar bozuktu, kimyasal formüller kayıptı, tedarikçiler devre dışıydı. Ancak büyük bir çabayla üretimi yeniden başlattılar ve siyah-beyaz ile renkli film serilerini piyasaya sürdüler. O günden bu yana Polaroid hem yeni hem de vintage kameralar için film üretip satan tek marka olma konumunu koruyor.
Kameranın Ötesinde
C&A Marketing, Polaroid’in anında fotoğraf çeken kamera ürünlerini 2009 yılında devraldı. Şirket, markanın özüne sadık kalmakla birlikte dijital yazıcılar, aksiyon kameraları gibi modern kategorilere yatırım yaparak inovasyon sürecini sürdürdü. 2017 yılında Polaroid’in sahibi konumundaki PLR IP Holdings, Polonyalı yatırımcı Wiaczesław Smołokowski tarafından satın alındı. Smołokowski, aynı zamanda Impossible Project’in de en büyük hissedarıydı. Bu birleşmeyle birlikte şirket, Polaroid Originals adıyla yeniden markalaştı. Enschede, Hollanda’daki fabrika da bu isimle üretime devam etti. Mart 2019’da polaroid.com sitesinde hem Polaroid Originals tarafından üretilen şipşak kameralar hem de dijital kameralar, güneş gözlükleri, Cube aksiyon kamerası ve televizyonlar tanıtıldı. Mart 2020’de ise Polaroid Originals marka adı sadeleştirilerek yeniden Polaroid oldu. Bu dönüşümün ilk ürünü ise Polaroid Now isimli yeni nesil anında baskı yapan kamera oldu.
Bugün Polaroid, iPhone fotoğrafçılığı, 3D yazıcılar, drone kameralar, hava fotoğrafçılığı ekipmanları gibi farklı alanlara da yatırım yapıyor. Tabletler, televizyonlar ve dijital medya ürünleriyle ürün yelpazesini lisans anlaşmaları sayesinde genişleten marka, teknolojiyle bütünleşmiş bir yapıya büründü. Tüm bu süreç boyunca Polaroid, rakiplerine, iflasa, başarısız ürünlere, kapanan fabrikalara rağmen “oyunu terk etmeyen” bir marka oldu. Marka, yenilikçi yatırımlar, gelişen ürünler, müşteri içgörüsü ve pazarlama stratejileri sayesinde 88 yıldır cazibesini yitirmedi. Bunun temelinde sadece Edwin Land’e uzanan ürün kalitesi değil; aynı zamanda nostaljinin pazarlamadaki gücü ve tüketiciyle kurduğu duygusal bağ yatıyor.
Polaroid Eyewear
Edwin Land, 1929 yılında ticari kullanıma yönelik ilk polarize malzeme olan Polaroid’i icat etti. Edwin Land bu buluşun ardından ilk polarize filtreli güneş gözlüğü olan “Polaroid Day Glasses”ı üretti. 1935 yılında American Optical Company ile yapılan anlaşmayla bu gözlükler seri üretime geçti. Bu sayede, sadece manzarayı karartmak yerine, yansımaları engelleyen ilk gözlükler pazara sunuldu. 1939 yılında 3D sinema gözlüklerini de tanıtan Polaroid, aynı yıl 35.000 dolarlık kar elde etti. 1942 yılında İkinci Dünya Savaşı ekonomisinin etkisiyle şirketin büyüklüğü üç katına çıktı. ABD donanması için geliştirilen ısıya duyarlı Dove Füzesi projesi, Polaroid’in aldığı en büyük savunma sözleşmesi oldu. Ayrıca şirket, gece görüş cihazı, uçuş yüksekliği ölçüm cihazı, renk filtreleri, dürbün camları ve menzil bulucular gibi askeri ürünler de geliştirdi.
Polaroid, üretimini İskoçya’daki Vale of Leven bölgesine 1965 yılında taşıdı ve 1972 yılında güneş gözlüğü üretimi de burada başladı. Toplumsal sağlık programlarına destek veren marka, Batı Dunbartonshire’da her yıl düzenlenen 10K koşu yarışlarının da sponsoruydu. Avrupa, Güney Amerika ve Uzak Doğu’da başka üretim tesisleri de bu yıllarda kuruldu. 1960’larda Tasarımcı Oleg Cassini’nin Cool Ray ile yaptığı işbirliği birçok Polaroid modeline ilham verdi. 1980’lerde ise tenis yıldızı Boris Becker ile değiştirilebilir camlı aviator modeller piyasaya sürüldü. Ünlü Pentagram tasarımcılarından Kenneth Grange, 1980’lerde markanın özgün Image modelini tasarladı. 2007 yılında Polaroid markasının sahibi Petters Group, Polaroid Eyewear’i gözlük uzmanı StyleMark’a sattı. Küresel çapta moda, spor ve çocuk güneş gözlükleri dağıtan StyleMark, 2011 yılında Safilo Group tarafından satın alındı. Ardından, Polaroid Eyewear’ın İskoçya’daki üretimi Çin’e taşındı ve Birleşik Krallık, Dumbarton’daki tarihi tesis kapatıldı. 2013 yılında ise Safilo ile Essilor arasında, Polaroid markalı polarize optik camların üretimi ve dağıtımı için 10 yıllık küresel bir lisans anlaşması imzalandı. 2023 yılında ise Polaroid Eyewear yeni logosunu tanıttı.
Kronoloji:
1929
Edwin Land, daha sonra güneş gözlüklerinden 3D sinema teknolojisine kadar pek çok alanda kullanılacak olan ilk ticari sentetik polarize malzeme olan Polaroid’i icat etti.
1937
Land, polarize teknolojisini ticarileştirmek ve daha geniş çapta fotoğraf araştırmaları yürütmek amacıyla Massachusetts eyaletinde Polaroid Corporation’ı kurdu.
1947
21 Şubat’ta Amerikan Optik Derneği toplantısında Land, ilk anında fotoğraf sistemiyle bir dakikadan kısa sürede siyah beyaz baskı alarak izleyicileri büyüledi.
1948
Polaroid, 26 Kasım’da dünyanın ilk tüketiciye yönelik anında fotoğraf makinesi olan Land Model 95’i piyasaya sürdü; bu sistem, pozitif-negatif film ruloları sayesinde fotoğrafın makine içinde gelişmesini sağlıyordu.
1965
Daha büyük üretim kapasitesine ulaşmak isteyen Polaroid, üretimin büyük bir kısmını İskoçya’daki Vale of Leven tesisine taşıdı ve bu tesis kısa sürede ABD dışındaki en büyük Polaroid fabrikası oldu.
1972
Katlanabilir SLR türündeki efsanevi SX-70 modeli tanıtıldı; entegre film kartuşlarıyla anında fotoğrafçılığı 70’li yılların kültürel simgelerinden biri haline getirdi.
1982
Polavision isimli başarısız ev tipi film sistemi sonrası şirketin kurucusu Edwin Land, 40 yıl boyunca sürdürdüğü liderlik görevinden ayrıldı ve Polaroid’in öncü dönemine veda edildi.
2001
Film satışlarının düşmesi ve borç yükü nedeniyle Polaroid, 12 Ekim’de iflas koruma başvurusunda bulundu; bu adım dijital devrimin getirdiği türbülansı somutlaştırdı.
2008
Polaroid, tüm analog film üretimini durdurduğunu açıkladı ancak aynı yıl, Hollanda’daki Enschede fabrikasını kurtaran tutkulu bir ekip Impossible Project’i başlatarak bu alanı yeniden canlandırdı.
2009
Marka lisansını alan C&A Marketing, Polaroid markalı dijital cihazlar, yazıcılar ve Cube aksiyon kamerası gibi ürünleri piyasaya sürerek markanın erişimini genişletti.
2011
İtalyan gözlük devi Safilo, Polaroid Eyewear’i satın aldı, üretimi Çin’e taşıdı ve markanın polarize güneş gözlüklerini dünya çapında dağıtmaya başladı.
2017
Impossible Project’in ana yatırımcısı, Polaroid’in fikri mülkiyet haklarını satın alarak şirketi Polaroid Originals adıyla yeniden lanse etti.
2020
Marka adı yeniden Polaroid haline getirdi ve otomatik odaklama özelliğine sahip Polaroid Now kamerasını piyasaya sürdü.
2023
Polaroid, manuel kontroller sunan ilk premium analog fotoğraf makinesi I-2’yi tanıttı; aynı yıl Polaroid Eyewear da logosunu yenileyerek tasarım ve teknoloji alanındaki iddiasını vurguladı.
2024
Mart ayında, dünyanın en küçük analog kamerası olan Polaroid Go’nun daha parlak, daha sürdürülebilir ve daha uygun fiyatlı Go Generation 2 modeli tanıtıldı.
2025
Polaroid, geri dönüştürülmüş malzeme ve geliştirilmiş pozlama hesaplama sunan Now ve Now+ Generation 3 kameralarını tanıttı.
Haziran2025
