Elisa’dan Balenciaga’ya…
Cristóbal Balenciaga, 1917 yılında ilk moda evini annesinin kızlık adının kısaltılmış hali olan ‘Elisa’ ismiyle kurdu. 1920’lerde Madrid’de ikinci mağazasını açtıktan sonra, moda dünyasının başkenti Paris’e yöneldi. 1937’de İspanya İç Savaşı’nın etkisiyle Fransa’ya taşınmak zorunda kaldı. Paris’in ünlü George V caddesinde açtığı ilk haute couture evi, kısa sürede kentin en seçkin moda adreslerinden biri haline geldi. Cristóbal Balenciaga, rakipleri Chanel ve Dior’un arasından kusursuz zanaatkarlığı ile ayrışıyordu. Terziliğe çok genç yaşta başlaması, onun kalıp çıkarma ve giysi inşa etme becerilerini zirveye taşıdı. O, tasarımlarına kumaştan başlıyor, asla kağıda çizim yaparak planlamıyordu. Kumaşı en iyi potansiyeline ulaştırmayı bilen bir ustaydı. Bu dehası ona büyük bir hayran kitlesi kazandırdı, ancak kendisi küçük bir çevreyle yetinmeyi tercih etti. Christian Dior, Hubert de Givenchy, Carmel Snow ve Diana Vreeland gibi az sayıda insanı dost olarak gördü. Basına ve paparazzilere karşı mesafeli, hatta zaman zaman sert bir tutumu vardı.

Paris haute couture sahnesinde 1950’ler, Balenciaga ve Dior’un zirveye çıktığı yıllardı. İkili, kadın modasını tamamen farklı yaklaşımlarla şekillendirirken, kendi imza stillerini de geliştiriyorlardı. Dior’un vücuda oturan kum saati silueti ile Balenciaga’nın bilekte biten geniş kolları, savaş sonrası modanın kutlama niteliğindeki dönüşümünün sembolleri oldu. Cristóbal Balenciaga’nın basına olan mesafesi zamanla daha da arttı. 1956’da Amerikan taklitçilerine karşı duruş sergileyerek, bugünkü Fransız Haute Couture ve Moda Derneği’nin köklerini temsil eden 1868 yılında kurulmuş Chambre Syndicale sisteminden ayrılan ilk couturier oldu. Koleksiyonlarını Paris’in resmi defile tarihlerinden bir ay sonra tanıtarak tasarımlarının özgünlüğünü korumayı hedefledi. Onun ardından Givenchy ve Yves Saint Laurent da aynı yolu izleyerek basını defilelerinden men etti.

Balenciaga için en büyük dönüm noktaları 1950’leri ve 1960’ları kapsamaktadır. Moda evi, bugün hala süregelen başarısının sarsılmaz temellerini bu yıllarda attı. Cristóbal Balenciaga’nın bu dönemde kadın modasına getirdiği yenilikler ezber bozuyordu. Hacimli balon etekler ve vücudu sarmayan, bedene hareket özgürlüğü tanıyan çuval formundaki elbiseler, alışılmış siluetleri kökten değiştirdi. İlk başta radikal ve giyilemez bulunan bu tasarımlar kısa sürede benimsenmekle kalmayıp, zamansız ikonlar arasına girdi. Ancak Cristóbal, onlarca yıllık efsanevi bir kariyerin ardından, moda dünyasını ve müşterilerini şoka uğratacak radikal bir çıkışla couture moda evini 1968’de kapattı. Moda dehası için couture artık gerçek anlamda var olamaz hale gelmişti ve doğduğu Bask bölgesine dönmeyi tercih etti. Markasını kapattıktan 4 yıl sonra 77 yaşında iken yaşamını yitirse de; Cristóbal Balenciaga kesim ve siluet konusundaki olağanüstü yeteneği ve yüksek modadaki devrimsel başarıları ile modaya ve tasarımcılara ilham vermeye devam ediyor.

Yeniden Doğuş
Balenciaga moda evi, kapanışının üzerinden neredeyse 20 yıl geçtikten sonra, 1986’da yeniden beğenilere sunuldu. Pek çok Kreatif Direktör gören Balenciaga, 1997’de Nicolas Ghesquière’in liderliğinde yeniden parladı. Ghesquière, 1998 İlkbahar/Yaz defilesiyle markaya yeni bir soluk getirdi. Onun döneminde tasarlanan birçok parça hala ikonik olarak kabul ediliyor. Patchwork elbiseden Motorcycle Lariat çantasına kadar, Nicolas Ghesquière’in dokunuşları Balenciaga’nın tarihine damga vurdu.

Balenciaga, 2001 yılında günümüzde Yves Saint Laurent, Alexander McQueen ve Bottega Veneta gibi markaları da bünyesinde barındıran Kering Group tarafından satın alındı. 2015’te ise Demna Gvasalia, Balenciaga’nın yeni Kreatif Direktörü olarak atandı. O günden günümüze kadar devam süreçte Balenciaga, Gvasalia’nın önderliğinde hem sanatsal mirasını koruyarak hem de modern dokunuşlarla yeniden şekillenerek hızlı yükselişe geçti. Demna, markayı yeniden canlandırmanın yanı sıra, Cristóbal Balenciaga’nın kesim ve yapı konusundaki ustalığını da korumaya büyük özen gösterdi. 2018 yılında Kering’in en hızlı büyüyen lüks markası olarak ilan edilen Balenciaga, Gvasalia’nın yaratıcı hamleleriyle bugün yüksek modanın gündeminden hiç düşmeyen konumuyla milyonları büyülüyor.

Mirasa Dönüş
Kreatif Direktör Demna Gvasalia, 2020’de Balenciaga’nın haute couture geleneğini de muazzam bir sinerjiyle yeniden canlandırdı. Gvasalia, Balenciaga’nın tarihi merkezi olan George V’deki efsanevi adresinde, haute couture koleksiyonunu hayata geçirmek için özel bir ekip kurarak titizlikle çalıştı. Cristóbal’ın son haute couture defilesinden tam 53 yıl sonra, 2020-21 Sonbahar/Kış sezonunda Balenciaga’nın haute couture defilesi gerçekleşti. Bu tarihi an, markanın gerçek mirasına dönüşünü simgeliyordu. Bu efsanevi dönüşü sayısız yenilikle taçlandıran Balenciaga, Temmuz 2023’te tarihinin ilk marka elçilerini seçti. Markanın ilk marka elçileri efsanevi Fransız aktris Isabelle Huppert ve 23 yaşındaki Çinli aktör ve model Krit Amnuaydechkorn oldu. Kasım 2023’te Balenciaga, Oscar Ödüllü Malezyalı aktris Michelle Yeoh’u marka elçisi olarak atadı. Aralık 2023 itibarıyla yeni marka elçisi Nicole Kidman oldu. Ocak 2024’te Kim Kardashian, Balenciaga’nın marka elçisi seçildi. Marka, ardı ardına sunduğu koleksiyonları ve muhteşem reklam kampanyaları ile lüksü, yüksek kaliteyi ve yüksek modayı küresel arenada yaymayı sürdürüyor. Balenciaga, Demna Gvasalia’nın cesur ve yenilikçi hamleleriyle yeni nesillere de seslenirken; Kurucusunun deha niteliğindeki ustalığını Dna’sında koruyarak trendlere öncülük ediyor.

Balenciaga Eyewear
Balenciaga’nın gözlük koleksiyonları, markanın yenilikçi ve avangart tasarım anlayışını yansıtarak moda dünyasında önemli bir yer edinmiştir. Bu alandaki yolculuğu, 2007 yılında İtalyan gözlük üreticisi Safilo Group ile yapılan lisans anlaşmasıyla başladı. Bu işbirliği kapsamında, Balenciaga’nın 2007 İlkbahar/Yaz defilesinde tanıtılan ve 1970’lerden esinlenen kadın güneş gözlüğü modelleri büyük ilgi gördü. Safilo ile olan bu anlaşma, 31 Aralık 2012’ye kadar sürdü. ​2012 yılında, Safilo Group ile olan lisans anlaşmasının sona ermesinin ardından, Balenciaga, Marcolin Group ile beş yıllık bir lisans anlaşması imzaladı. Bu anlaşma, Balenciaga’nın güneş gözlüğü ve optik çerçeve koleksiyonlarının tasarım, üretim ve dağıtımını kapsıyordu ve 2013 yılında ilk koleksiyon piyasaya sürüldü. ​

Balenciaga, 2018 yılında Kering Eyewear ile yeni bir ortaklık kurarak gözlük koleksiyonlarının üretim ve dağıtımını Kering Eyewear ile yapmaya başladı. Bu işbirliği, markanın gözlük alanındaki küresel varlığını daha da güçlendirdi ve 2019 İlkbahar/Yaz koleksiyonu, Kering Eyewear çatısı altında sunulan ilk koleksiyon oldu. ​Balenciaga’nın gözlük koleksiyonları, cesur ve yenilikçi tasarımlarıyla tanınır. Mimari formlar, oversized silüetler ve geometrik hatlar, markanın gözlük tasarımlarında sıkça karşılaşılan unsurlardır. Her parça, Balenciaga’nın radikal stilini ve üstün işçiliğini yansıtarak, moda dünyasında kendine özgü bir yer edinmiştir.

Kronoloji:

1895
Cristóbal Balenciaga, İspanya’nın Bask bölgesindeki Getaria’da doğdu.

1917
Cristóbal Balenciaga, İspanya’nın San Sebastian şehrinde haute couture moda evini açtı.

1937
Paris’te, 10 Avenue George V adresinde moda evini açtı. İlk koleksiyonunun sunumu basın ve alıcılar tarafından büyük bir başarıyla karşılandı.

1947
İlk Balenciaga parfümü “Le Dix” piyasaya sürüldü. Bir yıl sonra ikinci parfümü “La Fuite des Heures” sunuldu.

1951
Cristóbal Balenciaga, Vareuse ve Cocoon koleksiyonlarını tasarladı. Koleksiyonlar radikal ve sıra dışı bulunsa da çok kısa bir süre sonra büyük beğeni topladı.

1952
Paraşüt (Parachute) elbisesini tasarladı. Bel yerini kalça seviyesine düşerek silüetleri yeniden tamınladı.

1955
İlk tuniğini tasarladı. Üçüncü parfümü “Quadrille” piyasaya sürüldü.

1957
Cristóbal Balenciaga sadeleştirdiği çizgileriyle moda dünyasında devrim yaratmaya devam etti. Sack elbisesini, Cloche ve Paon koleksiyonlarını sundu.

1958
Cristóbal Balenciaga, Baby Doll elbiselerini ve gazar d’Abraham kumaşını yarattı. Ünlü modacı, Legion d’Honneur nişanı ile ödüllendirildi.

1959
Kısa ceketler ve daha yüksek bel hatlarıyla takımlar içeren Amphore koleksiyonunu sundu.

1965
Pétale elbisesi tasarlandı. Üç yıl sonra ise son koleksiyonunu sundu ve 30 yıllık moda inovasyonunun ardından İspanya’daki evine çekildi.

1972

Cristóbal Balenciaga, 24 Mart 1972’de İspanya’nın Jávea kentinde hayatını kaybetti. Memleketi olan Bask bölgesine defnedildi.

1973
New York Metropolitan Müzesi’nde “The World of Balenciaga” sergisi açıldı.

1968 – 1997
Moda evi 30 yıllık bir duraklama dönemi geçirdi.

1997
Nicolas Ghesquière, Balenciaga’nın Kreatif Direktörü oldu.

2001
Kering, Balenciaga moda evini satın aldı. “Le City” çantası piyasaya sürüldü.

2004
Erkekler için hazır giyim ve aksesuar koleksiyonu tanıtıldı.

2006
Paris’teki Musée des Arts Décoratifs’te “Balenciaga Paris” sergisi açıldı.

2011
San Francisco’daki De Young Güzel Sanatlar Müzesi’nde “Balenciaga and Spain” sergisi açıldı. İspanya’nın Getaria kentinde Cristóbal Balenciaga Müzesi açıldı.

2012
Paris’teki Les Docks Cité de la Mode et du Design’da “Cristóbal Balenciaga: Modanın Koleksiyoncusu” sergisi açıldı. Alexander Wang, Balenciaga’nın Kreatif Direktörü olarak atandı.

2015
Demna, Balenciaga’nın Kreatif Direktörü oldu.

2016
İlk Balenciaga erkek defilesi, 2017 İlkbahar/Yaz koleksiyonu için sunuldu.

2017
100.yıl kutlamaları yapıldı. Paris, ABD ve Hollanda’da “Balenciaga in Black” sergisi düzenlendi. Londra’daki Victoria ve Albert Müzesi’nde “Balenciaga Shaping Fashion” sergisi açıldı.

2021
Demna, 53 yıllık aradan sonra Balenciaga Couture koleksiyonunu yeniden başlattı.

2022
İlkbahar 2023 koleksiyonu New York’ta sunuldu. Balenciaga’nın tarihî adresi olan 10 Avenue George V’de Couture mağazası açıldı.

2023
Balenciaga, Paris’teki doğduğu yere geri dönerek 10 ve 12 Avenue George V’de genişledi. Sonbahar 2024 koleksiyonu Los Angeles’ta sunuldu.

2024
İlkbahar 2025 koleksiyonu Şanghay’da tanıtıldı. Demna, Fransa Kültür Bakanı tarafından Sanat ve Edebiyat Nişanı’na layık görüldü. Paris’te 2024 Avrupa Kültürel Miras Günleri kapsamında “The Subtleties of a Dialogue” adlı Balenciaga sergisi açıldı.