Gözde aniden ortaya çıkan ışık çakmaları, parlamalar veya kıvılcım hissi çoğu zaman önemsenmeyen şikayetlerdir. Oysa bu durum her zaman masum bir nedene
bağlı değildir.

Gözde aniden ortaya çıkan ışık parlamaları ve çakmaları, kimi zaman migren ataklarının habercisi olabildiği gibi, retina tabakasındaki yırtıklar gibi çok daha ciddi göz hastalıklarının da erken dönemde verdiği sinyallerden biridir. Retina, gözün en iç kısmında yer alan ve görme işleminin gerçekleşmesini sağlayan son derece hassas bir sinir tabakasıdır. Bu tabakada oluşabilecek yapısal bozukluklar, özellikle yırtıklar, ilerleyen dönemde retinanın yerinden ayrılmasına kadar giden ciddi sonuçlar doğurabilir. Retinadaki bir yırtık, yırtığın kenarından alt tabakalara sıvı sızmasına neden olur ve bu durum, tıpkı duvar kâğıdının kabarması gibi, retinanın bulunduğu alandan kalkmasına yol açar. Bu süreç zamanında durdurulmadığında kalıcı görme kayıpları ortaya çıkabilir. Göz Hastalıkları Bölümü’nden Doç. Dr. Nurullah Bulut, retina yırtıkları ve retina dekolmanı ile ilgili önemli değerlendirmelerde bulundu.

Göze inen perde veya ışık parlamalarına dikkat
Retina yırtığı ve retina ayrılması yaşayan hastalarda genellikle birkaç temel belirti ortaya çıkar. Bu belirtiler arasında aniden göze perde inmesi hissi, karanlık bir gölge oluşması, kısa süreli ama sık tekrarlayan ışık çakmaları ve göz önünde uçuşan küçük siyah noktalar ya da ipliksi şekiller yer alır. Bazı hastalar, retina ayrıldığında göz açıkken ayrılmış olan bölgeyi siyah ya da karanlık bir alan şeklinde görürken, göz kapalıyken bu alanı parlak beyaz bir bölge gibi tarif edebilirler. Ara sıra görülen her ışık çakmasının retina yırtığı anlamına gelmediğini vurgulamak gerekir. Göz içini dolduran ve jöle kıvamında olan vitreus sıvısının hareketi de zaman zaman ışık parlamalarına sebep olabilir. Ancak bu şikâyetlerin özellikle ani ve sık gerçekleşmesi, beraberinde uçuşmaların artması ya da görme alanında belirgin bir gölge oluşması durumunda retina tabakasının detaylı şekilde incelenmesi son derece önemlidir. Retina yırtığı ve ayrılmasının tanısı için göz bebeği damla ile büyütülerek yapılan biyomikroskop muayenesi çoğu zaman yeterlidir. Fakat göz içinde kanama gibi görüntüyü engelleyen durumlar olduğunda ultrason yöntemiyle teşhis kesinleştirilebilir. Retina hastalıklarında erken tanının hayati öneme sahip olduğu unutulmamalıdır; çünkü retinanın tamamen ayrılmasının önüne geçilen her dakika, görme kaybının önlenmesi açısından kritik rol oynar.

Retina hasarının durumuna göre tedavi planlanıyor
Retina yırtığının bulunduğu bölge, büyüklüğü, eşlik eden retina ayrılmasının olup olmaması ve hastanın yaşı gibi birçok parametre tedavi planını doğrudan etkiler. Sadece yırtık bulunan ve henüz retinanın ayrılmadığı durumlarda lazer tedavisi ile yırtığın etrafı ‘kaynatılarak’ retinanın yerinden ayrılması önlenebilir. Bu yöntem hızlı uygulanır ve iyileşme süreci de oldukça kolaydır. Retina ayrılmasının da eşlik ettiği daha ciddi vakalarda ise tedavi süreci daha kapsamlı olur. Özellikle yırtık gözün üst kısımlarında yer alıyorsa, göz içine verilen özel gaz maddeleri retinanın tekrar yerine oturmasını sağlar ve lazerle güçlendirilir. Gaz, göz içinde belli bir süre durarak retinayı yerine bastırır ve iyileşmeyi destekler. Çocuklar ve genç hastalarda göz çevresine silikon bant yerleştirilmesi yöntemi de tercih edilebilir. Bu yöntem, gözün dış kısmından uygulanan bir destekleme tekniğidir ve genç hastalarda oldukça iyi sonuçlar verebilmektedir. Retina yırtığının uzun süre fark edilmemesi veya tedavi edilmemesi durumunda ise retinanın yüzeyinde zar benzeri bir doku oluşmaya başlar. Bu zar, retinayı çekiştirerek daha büyük ayrılmalara neden olabilir ve tedaviyi çok daha zor hale getirir. Böyle durumlarda cerrahi kaçınılmaz olur.

Vitrektomi ameliyatı sağlıklı bir görüş sağlar
Günümüzde retina dekolmanının tedavisinde altın standart yöntem vitrektomi ameliyatıdır. Bu ameliyatta gözün içini dolduran vitreus jelinin tamamı veya bir kısmı temizlenir, retina nazikçe yerine yerleştirilir ve retinanın tekrar sabitlenmesi için göz içine özel gazlar veya silikon yağı verilir. Gazlar zamanla kendiliğinden emilirken, silikonun daha sonra ayrı bir işlemle çıkarılması gerekir. Vitrektomi ameliyatları modern cerrahi cihazlarla son derece güvenli ve başarılı şekilde gerçekleştirilmektedir. Özellikle retina ayrılmasının teşhis edildiği ilk günlerde yapılan vitrektomi ameliyatının başarısı çok yüksektir ve görmeyi koruma oranı %95’lere kadar çıkabilmektedir. Gözde uçuşmaların aniden artması, ışık çakmalarının sıklaşması, gölgeli ya da perde iner gibi bir görüntünün oluşması, ayrıca yüksek miyopisi olan bireylerin mutlaka zaman kaybetmeden göz muayenesine başvurması gerekir. Çünkü bu belirtiler çoğu zaman retina yırtılmasının erken sinyalleri olabilir ve erken müdahale görmenin korunması için kritik önem taşır.

Aralık 2025